Η κατασκευή εμφανούς σκυροδέματος μπορεί να γίνει είτε με τη μέθοδο της προκατασκευής είτε επί τόπου στο εργοτάξιο, ενώ για την κατεργασία των ορατών επιφανειών έχουν αναπτυχθεί διάφορες τεχνικές, που προσδίδουν στο εμφανές σκυρόδεμα ιδιαίτερη υφή και όψη.
Το εμφανές ή ανεπίχριστο σκυρόδεμα ή, όπως ονομάστηκε από τον Le Corbusier, το «Béton brut», είναι το σκυρόδεμα που δεν καλύπτεται από επιχρίσματα ή άλλες επενδύσεις. Ως δομικό υλικό κυριάρχησε στην περίοδο του μοντερνισμού και της μπρουταλιστικής αρχιτεκτονικής, καθώς εξέφραζε απόλυτα τις ιδέες της λιτής αισθητικής και των απαλλαγμένων από κάθε μορφή διακόσμησης επιφανειών. Ωστόσο, η χρήση ανεπίχριστων υλικών, όπως του χάλυβα και του σκυροδέματος, είχε ξεκινήσει πολύ νωρίτερα, αν και αφορούσε αποκλειστικά σε γέφυρες, φράγματα και κατασκευές, στις οποίες η αισθητική είχε μικρή σημασία.
Σήμερα η χρήση του ανεπίχριστου σκυροδέματος έχει επεκταθεί σε όλες σχεδόν τις κλίμακες του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, από τα δημόσια κτίρια μέχρι τις ιδιωτικές κατοικίες και από τις εξωτερικές όψεις μέχρι τη διακόσμηση εσωτερικών χώρων και την κατασκευή χρηστικών αντικειμένων και επίπλων. Μ’ αυτό το υλικό μπορούν να κατασκευαστούν ή να επενδυθούν εσωτερικοί και εξωτερικοί τοίχοι, δάπεδα, οροφές, υποστυλώματα, δοκάρια, τζάκια, πάγκοι κουζίνας, έπιπλα, φωτιστικά, νιπτήρες κ.α.
Η διεύρυνση των εφαρμογών του εμφανούς σκυροδέματος στον εσωτερικό χώρο οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις νέες δυνατότητες κατεργασίας των ορατών επιφανειών αλλά και στις βελτιωμένες μεθόδους κατασκευής. Όσον αφορά στα πλεονεκτήματα, οι επιφάνειες εμφανούς σκυροδέματος είναι πυράντοχες, ανθεκτικές στη φθορά, στην υγρασία και στη μούχλα, ενώ κατά τη διάρκεια της ζωής τους απαιτούν ελάχιστη συντήρηση. Η φύση του υλικού δίνει τη δυνατότητα κατασκευής σύνθετων ή ακόμη και καμπυλόμορφων όγκων. Επίσης σημαντικές είναι οι θερμοχωρητικές ιδιότητες των συμπαγών στοιχείων σκυροδέματος που συμβάλλουν στη βελτίωση της ενεργειακής συμπεριφοράς των κτιρίων.
Περαιτέρω, οι επιφάνειες εμφανούς σκυροδέματος μπορούν ανά πάσα στιγμή να επενδυθούν ή να επιχριστούν, εφόσον αυτό απαιτηθεί από μια νέα αρχιτεκτονική μελέτη.
Στα μειονεκτήματα του υλικού, κατατάσσεται η δυσκολία τοποθέτησης αγωγών και καλωδίων στη μάζα του τοίχου. Επίσης η κατασκευή ανεπίχριστου σκυροδέματος έχει μεγαλύτερο κόστος κατασκευής σε σχέση με του απλού σκυροδέματος, μειονέκτημα, ωστόσο, που αντισταθμίζεται από τη μη απαίτηση επένδυσης των επιφανειών και από την ελάχιστη συντήρηση.
Μέθοδοι κατασκευής εμφανούς σκυροδέματος
Τα στοιχεία που κατασκευάζονται με σκυρόδεμα, εμφανές ή μη, αποτελούν συχνά μέρος του στατικού σκελετού ενός κτιρίου, φέρουν δηλαδή φορτία. Ωστόσο, επειδή το εμφανές σκυρόδεμα έχει ιδιαίτερη αισθητική, μπορεί να επιλεγεί και για την κατασκευή μη φερόντων στοιχείων, καθώς και διακοσμητικών επενδύσεων. Ανεξάρτητα από το αν το στοιχείο έχει στατικό ή διακοσμητικό ρόλο, η μέθοδος κατασκευής είναι κατά βάση η ίδια και αφορά στη χύτευση ημίρευστου σκυροδέματος μέσα σε κατάλληλα διαμορφωμένα καλούπια. Η χύτευση μπορεί να γίνει είτε επί τόπου στο εργοτάξιο είτε σε συνθήκες εργοστασίου, οπότε τότε πρόκειται για προκατασκευή.
Αντίθετα, για την κατεργασία των ορατών επιφανειών έχουν αναπτυχτεί πολύ περισσότερες τεχνικές, που προσδίδουν στο εμφανές σκυρόδεμα ιδιαίτερη υφή και όψη.
Για την επιλογή της καταλληλότερης μεθόδου κατασκευής και επιφανειακής κατεργασίας ο αρχιτέκτονας θα πρέπει πρώτα να καθορίσει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της τελικής επιφάνειας. Για παράδειγμα, σε μερικές περιπτώσεις το ζητούμενο είναι η δημιουργία μιας τραχιάς επιφάνειας, που αναδεικνύει τη φυσική αισθητική του σκυροδέματος, ενώ άλλες φορές το ζητούμενο είναι η δημιουργία μιας απόλυτα ομοιόμορφης και λείας επιφάνειας. Όσο πιο μεγάλη είναι η απαίτηση για ομοιομορφία στην υφή και στο χρώμα, τόσο πιο επιμελημένη και ελεγχόμενη πρέπει να είναι και η διαδικασία κατασκευής. Σημειώνεται, ότι η μέθοδος της προκατασκευής οδηγεί σε περισσότερο ελεγχόμενα αποτελέσματα σε σύγκριση με την επί τόπου χύτευση.
Αρχιτεκτονική μελέτη:Zaha Hadid.
Το ίδιο ισχύει και για τις τεχνικές κατεργασίας της επιφάνειας που γίνονται μετά το ξεκαλούπωμα σε σύγκριση με τις προσπάθειες απόδοσης υφής και αναγλυφότητας, ενώ το σκυρόδεμα είναι μέσα στο καλούπι. Ένα άλλο πλεονέκτημα της προκατασκευής είναι η μείωση του χρόνου ολοκλήρωσης του έργου αλλά και η οικονομία που επιτυγχάνεται σε έργα μεγάλης κλίμακας. Η χύτευση επί τόπου στο εργοτάξιο συνιστάται σε μικρά έργα, σε δυσπρόσιτες κατασκευές ή στις περιπτώσεις στις οποίες η προμήθεια προκατασκευασμένων στοιχείων είναι ασύμφορη λόγω μεγάλης απόστασης.
Εκτός από την κατασκευή συμπαγών τοίχων εμφανούς σκυροδέματος υπάρχει και η δυνατότητα επένδυσης με προκατασκευασμένα πετάσματα. Αυτή η επιλογή είναι ιδιαίτερα πλεονεκτική σε περίπτωση ανακαίνισης εσωτερικών χώρων, καθώς μπορεί να εφαρμοστεί σε ήδη κατασκευασμένους τοίχους. Τα διακοσμητικά πετάσματα κατασκευάζονται από σκυρόδεμα οπλισμένο με υαλοΐνες και γι’ αυτό έχουν μικρό βάρος και πάχος (μέχρι και 5 mm). Η τοποθέτησή τους διαφέρει ανάλογα με το προϊόν, αλλά συνήθως γίνεται με κόλλα ή με ανάρτηση των πετασμάτων σε μεταλλικό σκελετό. Μπορούν επίσης να κοπούν και να τρυπηθούν στο εργοτάξιο με κοινά εργαλεία. Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι τα πετάσματα έχουν πολύ μικρότερη θερμοχωρητικότητα σε σχέση με τους συμπαγείς τοίχους.
Τεχνικές απόδοσης υφής και αναγλυφότητας στο εμφανές σκυρόδεμα
Η επιφάνεια του ανεπίχριστου σκυροδέματος, είτε πρόκειται για συμπαγή τοίχο είτε για διακοσμητική επένδυση, μπορεί να αποκτήσει ιδιαίτερη υφή, αναγλυφότητα και χρώμα. Οι τεχνικές επιφανειακής κατεργασίας μπορούν να διακριθούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες: Σ’ εκείνες που αφαιρούν μέρος ή ολόκληρη την επιφανειακή στρώση του κονιάματος και εφαρμόζονται μετά το ξεκαλούπωμα και σ’εκείνες που δεν αφαιρούν καθόλου υλικό και εφαρμόζονται ενόσω το σκυρόδεμα είναι μέσα στο καλούπι.
Οι συνηθέστερες τεχνικές της πρώτης κατηγορίας είναι οι παρακάτω:
• Αφαίρεση του επιφανειακού κονιάματος με αμμοβολή ή χαλικοβολή. Η αμμοβολή αφαιρεί ένα μικρό μέρος κονιάματος, ενώ η χαλικοβολή αποκαλύπτει τα χοντρά αδρανή. Επίσης με τη χρήση διάτρητων προτύπων (στένσιλ) μπορεί να γίνει επιλεκτική αφαίρεση κονιάματος και μ’ αυτόν τον τρόπο να δημιουργηθούν σχέδια στην επιφάνεια.
• Με χρήση επιβραδυντικού πήξης σκυροδέματος. Τα τμήματα του κονιάματος, που έρχονται σε επαφή με το επιβραδυντικό πήξης, αργούν να σκληρυνθούν και έτσι μπορούν να απομακρυνθούν με νερό υπό πίεση, αποκαλύπτοντας τα αδρανή.
• Με χρήση υδροχλωρικού οξέος (οξυγραφία). Το βάθος της αφαίρεσης του κονιάματος εξαρτάται από το χρόνο επίδρασης του οξέος. Για λόγους ασφαλείας, η μέθοδος εφαρμόζεται μόνο σε εργοστασιακές συνθήκες.
• Λάξευση με εργαλεία. Υπάρχουν διάφοροι τύποι εργαλείων, πεπλατυσμένων ή περισσότερο αιχμηρών, με τα οποία γίνεται κατεργασία της επιφάνειας του εμφανούς σκυροδέματος.
Αρχιτεκτονική μελέτη: Arch.Lab.
Σημειώνεται ότι οι παραπάνω μέθοδοι κατεργασίας απαιτούν χρόνο και εξειδικευμένους τεχνίτες. Εφόσον μάλιστα υπεισέρχεται ο ανθρώπινος παράγοντας, είναι πιθανή η δημιουργία επιφανειών με μικρές ανομοιομορφίες στην υφή και στην απόχρωση. Εξαίρεση αποτελεί η μέθοδος με τη χρήση επιβραδυντικών πήξης σκυροδέματος νέου τύπου. Αυτά τα καινοτόμα υλικά επιτρέπουν την αφαίρεση κονιάματος σε διάφορα βάθη, χωρίς να υπεισέρχεται ο ανθρώπινος παράγοντας.
Η επόμενη κατηγορία τεχνικών που αποδίδουν ιδιαίτερη υφή και αναγλυφότητα στο εμφανές σκυρόδεμα χωρίς αφαίρεση υλικού βασίζονται στην ιδιότητα των ρευστών υλικών να παίρνουν το σχήμα του καλουπιού. Οι συνηθέστερες τεχνικές αυτής της κατηγορίας είναι οι παρακάτω:
• Αποτύπωση του ξυλότυπου ή του μεταλλότυπου. Το αποτέλεσμα αφορά στην αποτύπωση του περιγράμματος των σανίδων ή των λαμαρινών στις ορατές πλευρές του εμφανούς σκυροδέματος. Ανάλογα με τον τύπο του καλουπιού μπορούν να αποτυπωθούν λεπτομέρειες, όπως τα νερά και οι ρόζοι του ξύλου ή η συνδεσμολογία των καλουπιών.
• Αποτύπωση σχεδίων με χρήση συνθετικών καλουπιών. Αυτή η λύση χρησιμοποιείται για να αποτυπωθούν στο σκυρόδεμα ανάγλυφα σχέδια ή για να αποκτήσει η επιφάνεια ιδιαίτερη όψη, όπως για παράδειγμα την όψη της πέτρας. Στην αγορά διατίθενται καλούπια μιας χρήσης από πολυστυρένιο και πολλαπλών χρήσεων από πολυουρεθάνη.
• Τοποθέτηση πήχεων επί του καλουπιού. Αυτή η μέθοδος χρησιμοποιείται για τη δημιουργία σκοτιών και ψευδοαρμών, και αφορά στην τοποθέτηση επί του καλουπιού πήχεων από ξύλο, πλαστικό, μέταλλο, πολυστυρένιο κ.ά. Η αφαίρεση των πήχεων κατά το ξεκαλούπωμα πρέπει να γίνεται με μεγάλη προσοχή, ώστε να μην τραυματιστούν οι ακμές του σκυροδέματος. Περαιτέρω, οι ακμές των στοιχείων εμφανούς σκυροδέματος πρέπει να κατασκευάζονται με λοξοτομή. Αυτό επιτυγχάνεται με χρήση πλαστικών ή ξύλινων φιλέτων.
• Τοποθέτηση ασυνήθιστων αντικειμένων επί του καλουπιού. Αυτή η μέθοδος χρησιμοποιείται για τη δημιουργία πρωτότυπων αποτυπωμάτων και αφορά στην τοποθέτηση στο εσωτερικό του καλουπιού, ασυνήθιστων αντικειμένων όπως σκοινιών, υφασμάτων κ.ά.
Επισημαίνεται ότι η κατεργασία της επιφάνειας του σκυροδέματος δεν σημαίνει ότι μπορούν να καλυφθούν ελαττώματα ή δυσχρωμίες που πιθανόν δημιουργήθηκαν κατά τη χύτευση. Σε κάθε περίπτωση, η πρωτογενής επιφάνεια πρέπει να κατασκευάζεται με την ίδια επιμέλεια είτε πρόκειται να ακολουθήσει κατεργασία είτε όχι. Επίσης όλες οι τεχνικές πρέπει να δοκιμάζονται για την αποτελεσματικότητά τους πριν από την τελική εφαρμογή.
Παράγοντες που επηρεάζουν την ποιότητα της τελικής επιφάνειας
Το εμφανές σκυρόδεμα κατασκευάζεται με σκοπό να παραμείνει ανεπίχριστο καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής του, χωρίς την εμφάνιση ατελειών, δυσχρωμιών, ανομοιομορφιών και άλλων ελαττωμάτων. Ωστόσο, το σκυρόδεμα αποτελείται από φυσικά υλικά και ως εκ τούτου η επίτευξη απόλυτης ομοιομορφίας και τυποποίησης είναι δύσκολη, ειδικά στην περίπτωση κατασκευής στο εργοτάξιο. Η ποιότητα του εμφανούς σκυροδέματος εξαρτάται κυρίως από τρεις παράγοντες: από το καλούπι, από τη σύσταση του μείγματος και από τον ανθρώπινο παράγοντα.
Το καλούπι αποτελεί μια προσωρινή κατασκευή, που αποτυπώνεται μόνιμα στο σκυρόδεμα. Επιπλέον, η ομαλότητα ή η τραχύτητα των επιφανειών του καλουπιού επηρεάζουν την απόχρωση της τελικής επιφάνειας. Για παράδειγμα, όσο πιο λείο είναι το καλούπι, τόσο πιο ανοιχτόχρωμο προκύπτει το εμφανές σκυρόδεμα. Συνήθως χρησιμοποιούνται δύο τύποι καλουπιών: Ο ξυλότυπος και ο μεταλλότυπος.
Όσον αφορά στον ξυλότυπο, χρησιμοποιούνται απαραμόρφωτες σανίδες ενισχυμένου κόντρα πλακέ. Ιδανική ξυλεία θεωρείται η σημύδα, ενώ αποκλείονται τα κωνοφόρα δέντρα που λόγω της έκλυσης τανινών λερώνουν το σκυρόδεμα. Οι σανίδες μπορούν να επενδυθούν με λεπτή στρώση φαινολικής ρητίνης ή με άλλο συνθετικό υλικό, προκειμένου η επιφάνειά τους να γίνει αδιάβροχη χωρίς ρόζους και ελαττώματα. Οι σανίδες με επένδυση μπορούν να χρησιμοποιηθούν περισσότερες από μία φορές, ενώ αποτρέπεται η μεταφορά κηλίδων από το ξύλο στο σκυρόδεμα. Όσον αφορά στο μεταλλότυπο, η χρήση του θεωρείται πλεονεκτικότερη, καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί πολλές φορές, εφόσον δεν έχει υποστεί στρέβλωση και δεν έχει σκουριάσει. Ακριβώς, όπως και οι ξύλινες σανίδες, έτσι και οι λαμαρίνες πρέπει να προστατεύονται και να ελέγχονται για τυχόν ατέλειες που μπορούν να αποτυπωθούν στο σκυρόδεμα. Με στόχο την ελαχιστοποίηση των μειονεκτημάτων του ξύλου και του μετάλλου, όπως η ευαισθησία στην υγρασία και η έκλυση λεκέδων, έχουν αναπτυχθεί καλούπια σκυροδέματος από συνθετικά υλικά.
Όσον αφορά στη σύσταση του σκυροδέματος, υπολογίζεται ότι αποτελείται από λεπτόκοκκα αδρανή (25%), χονδρόκοκκα αδρανή (50%), τσιμέντο (15%), νερό (8%) και αέρα (2%), ενώ μπορούν να προστεθούν και άλλα συστατικά, όπως χρωστικές ουσίες, πλαστικοποιητές κ.ά. Το τσιμέντο μπορεί να είναι Πόρτλαντ ή ένας συνδυασμός Πόρτλαντ και διαφόρων πρόσθετων, όπως ιπτάμενης τέφρας, σκωρίας υψικαμίνων, πυριτικής παιπάλης κ.ά. Το τσιμέντο επηρεάζει σημαντικά την τελική απόχρωση της επιφάνειας του εμφανούς σκυροδέματος και γι’ αυτό συνιστάται να προέρχεται από ενιαία πηγή και, αν είναι δυνατόν, από την ίδια παρτίδα. Αυτό σημαίνει ότι δεν ενδείκνυται η αλλαγή προμηθευτή ή τύπου τσιμέντου πριν από την ολοκλήρωση του έργου.
Η σκωρία υψικαμίνων αποτελεί υποπροϊόν της παρασκευής χάλυβα και έχει υπόλευκο χρώμα. Σε περίπτωση αντικατάστασης μέρους του τσιμέντου με σκωρία υψικαμίνων, το σκυρόδεμα αποκτά ανοιχτό γκρι χρώμα. Αντιθέτως, η ιπτάμενη τέφρα, που αποτελεί υποπροϊόν της καύσης άνθρακα σε σταθμούς ηλεκτρικής ενέργειας, έχει σκούρο γκρι χρώμα. Ωστόσο, η απόχρωση του σκυροδέματος που περιέχει τέφρα μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τον άνθρακα, από τον οποίο παρήχθη η τέφρα, και τις συνθήκες καύσης του άνθρακα στον κλίβανο. Γι’ αυτόν το λόγο η τέφρα θα πρέπει να προέρχεται από την ίδια παρτίδα.
Όσον αφορά στα χονδρόκοκκα αδρανή, αυτά είτε κατασκευάζονται από θραύση πετρωμάτων είτε συλλέγονται από τη φύση. Τα πρώτα χαρακτηρίζονται από καλύτερη πρόσφυση με το τσιμέντο και ως εκ τούτου συνεισφέρουν στην αύξηση της αντοχής του σκυροδέματος. Τα δευτέρα είναι προτιμότερα κατά την κατασκευή εμφανούς σκυροδέματος, καθώς έχουν ομαλότερο σχήμα. Τόσο τα λεπτόκοκκα, όσο και τα χονδρόκοκκα αδρανή πρέπει να χρησιμοποιούνται καλά πλυμένα και να προέρχονται από την ίδια πηγή ή από το ίδιο λατομείο και, αν είναι δυνατόν, από το ίδιο τμήμα του λατομείου. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι τα χονδρόκοκκα αδρανή συνεισφέρουν στην εμφάνιση του σκυροδέματος μόνο στην περίπτωση που αφαιρείται μέρος του κονιάματος και αποκαλύπτονται τα κατώτερα στρώματα.
Η αναλογία νερού / τσιμέντου επιδρά στην αντοχή αλλά και στην απόχρωσή του εμφανούς σκυροδέματος και γι’ αυτό θα πρέπει να διατηρείται σταθερή σε όλες τις φάσεις παρασκευής και χύτευσης του μείγματος. Η αναλογία νερού / τσιμέντου συνιστάται να διατηρείται κάτω από 0,50, ενώ στην περίπτωση που απαιτείται βελτίωση της εργασιμότητας του μείγματος προτείνεται η χρήση υπερπλαστικοποιητών νέας γενιάς. Το νερό θα πρέπει να είναι πόσιμο και να μην προέρχεται από ανακύκλωση.
Η τελική επιφάνεια του σκυροδέματος θα πρέπει να απέχει από τον οπλισμό τουλάχιστον 25 mm. Γι’ αυτό το σκοπό προβλέπεται η χρήση ειδικών πλαστικών παρεμβυσμάτων. Εξυπακούεται ότι ο οπλισμός δεν πρέπει να έχει ίχνη σκουριάς. Μια λύση που μειώνει τον κίνδυνο μεταφοράς σκουριάς στην επιφάνεια του σκυροδέματος είναι η επάλειψη του οπλισμού με εποξεικά υλικά ή η χρήση γαλβανισμένων μετάλλων. Τα μηχανήματα και οι κάδοι ανάμειξης των συστατικών πρέπει να είναι καθαροί, ώστε να αποφεύγεται η επαφή του μείγματος με προηγούμενα υπολείμματα. Απαραίτητη κρίνεται η χρήση αντικολλητικών, που επαλείφονται στην εσωτερική πλευρά των καλουπιών και βοηθούν στην εύκολη αποκόλληση από το στεγνό σκυρόδεμα.
Επειδή αυτά τα προϊόντα ενδέχεται να δημιουργήσουν κηλίδες ή να επηρεάσουν το χρώμα του σκυροδέματος, συνιστάται να χρησιμοποιείται το ίδιο προϊόν σε κάθε έργο ακολουθώντας την ίδια ακριβώς διαδικασία και τοποθετώντας όσο το δυνατόν πιο ομοιόμορφη στρώση. Σε κάθε περίπτωση το προϊόν πρέπει να δοκιμάζεται πριν από την εφαρμογή, έτσι ώστε να διαπιστώνονται η συμβατότητα με το σκυρόδεμα, η δυνατότητα αποκόλλησης χωρίς φθορές αλλά και οι τυχόν αλλαγές στο χρώμα. Μετά την αφαίρεση των καλουπιών το εμφανές σκυρόδεμα μπορεί προαιρετικά να επαλειφθεί με προστατευτικά προϊόντα. Ωστόσο, αν οι επιφάνειες είναι εκτεθειμένες στην υγρασία, όπως συμβαίνει για παράδειγμα στο μπάνιο, τότε ακολουθεί υποχρεωτική επάλειψη με αδιαβροχοποιητικά προϊόντα.
Αποχρώσεις του εμφανούς σκυροδέματος
Σε περίπτωση επιφανειακής αφαίρεσης κονιάματος σημαντικό ρόλο στην απόχρωση του εμφανούς σκυροδέματος παίζει η αντίθεση μεταξύ τσιμέντου και αδρανών. Αν το ζητούμενο είναι η ανάδειξη των αδρανών, τότε προτείνεται η επιλογή λευκού τσιμέντου, ενώ αν το τσιμέντο έχει σκούρο χρώμα, συνιστάται η επιλογή ανοιχτόχρωμων αδρανών. Το τελικό χρώμα του εμφανούς σκυροδέματος καθορίζεται από τα μικρότερα σωματίδια του μείγματος, δηλαδή από το τσιμέντο και την άμμο. Οι χρωστικές ουσίες έχουν μικρότερη κοκκομετρία από το τσιμέντο και την άμμο και γι’ αυτό, όταν προστίθενται στο μείγμα, καθορίζουν το χρώμα του εμφανούς σκυροδέματος.
Υπάρχουν δύο είδη χρωστικών σκυροδέματος: οι οργανικές χρωστικές, που είναι και οικονομικότερες και οι ανόργανες που προέρχονται από οξείδια. Τα οξείδια του σιδήρου παράγουν ένα αρκετά μεγάλο φάσμα ζωηρών αποχρώσεις, όπως βιολετί, πορτοκαλί και κίτρινο αλλά και σκούρων αποχρώσεων όπως καφέ και μαύρο. Τα οξείδια που παράγουν πράσινες αποχρώσεις έχουν υψηλότερο κόστος.
Άλλες εφαρμογές εμφανούς σκυροδέματος στον εσωτερικό χώρο
Μια εναλλακτική τεχνική επέμβασης στην επιφάνεια του σκυροδέματος είναι η εκτύπωση φωτογραφιών, σχεδίων, λογότυπων κ.ά. Οι εκτυπώσεις γίνονται επάνω σε πετάσματα κατασκευασμένα από ινοπλισμένο σκυρόδεμα και εφαρμόζονται τόσο σε εσωτερικούς, όσο και σε εξωτερικούς χώρους.
Αρχιτεκτονική μελέτη: Jesús Marino Pascual.
Το ηχοαπορροφητικό εμφανές σκυρόδεμα αποτελεί μια ακόμη καινοτόμο εφαρμογή, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε θέατρα, αθλητικούς χώρους, μουσικές σκηνές κτλ. Το συγκεκριμένο προϊόν κατασκευάζεται με τη δημιουργία σχισμών στην επιφάνεια του σκυροδέματος, μέσα στις οποίες τοποθετούνται ηχοαπορροφητικά υλικά. Το διαφανές ή φωτοδιαπερατό σκυρόδεμα αποτελεί ένα μείγμα από λεπτόκοκκα αδρανή μαρμάρου και τσιμέντου με εκατομμύρια ενσωματωμένες οπτικές υάλινες ίνες. Οι φιγούρες και τα αντικείμενα που βρίσκονται μεταξύ μιας φωτεινής πηγής και του στοιχείου από σκυρόδεμα προβάλλονται ως σκιές στην άλλη πλευρά. Η αντοχή του υλικού είναι ίδια μ’ αυτήν του παραδοσιακού σκυροδέματος.
Τέλος, το εμφανές σκυρόδεμα μπορεί να αποκτήσει ιδιαίτερη όψη, αν τα συνήθη αδρανή αντικατασταθούν με ανακυκλώσιμα υλικά, όπως με θραύσματα έγχρωμου γυαλιού, κεραμικών πλίνθων, ελαφρόπετρας, ή ακόμη και με κομμάτια μετάλλων. Σ’ αυτήν την περίπτωση ενδέχεται να αλλάξει το βάρος του εμφανούς σκυροδέματος, ενώ θα πρέπει να ελέγχεται και η πιθανότητα αντίδρασης των αδρανών με το τσιμέντο.
